Muzeum Fortyfikacji i Broni „Arsenał”. Poznaj militarne dzieje Zamościa
Zamojska twierdza była niegdyś najnowocześniejszą i najpotężniejszą twierdzą w Polsce. Do dzisiaj wokół miasta można zobaczyć dobrze zachowane w wielu miejscach fortyfikacje. W muzeum można przekonać się, jaką bronią posługiwali się obrońcy, by odeprzeć Tatarów, Kozaków, Szwedów, a także… Polaków.
Muzeum Fortyfikacji i Broni „Arsenał” składa się z trzech obiektów. Dwóch historycznych, czyli Arsenału i Prochowni, oraz nowoczesnego Pawilonu pod Kurtyną, ukrytego w zrekonstruowanej kurtynie, wale fortecznym łączącym bastiony. Wszystkie obiekty znajdują się obok siebie w pobliżu Bramy Szczebrzeskiej.
-
- dawną broń w Arsenale
- efektowny, multimedialny pokaz w Prochowni
- współczesną broń w Pawilonie pod Kurtyną.
ZD arsenał i prochownia z zewnątrz
Informacje podstawowe
Mapa Zamościa
Poniżej znajduje się mapa Zamościa z zaznaczonym położeniem Muzeum Fortyfikacji i Broni „Arsenał” oraz innych atrakcji na terenie miasta. Zamieszczone są na niej również parkingi. Więcej o parkowaniu w Zamościu przeczytasz tutaj.
Muzeum Fortyfikacji i Broni „Arsenał”. Budynek Arsenału
Arsenał jest głównym gmachem muzeum i najstarszym budynkiem kompleksu (UWAGA: kasy muzealne znajdują się w Prochowni). Pierwszy budynek arsenału, czyli zbrojowni, został zaprojektowany przez Bernarda Morando i wzniesiony na początku budowy miasta, pod koniec XVI w. Znajdował się po północnej stronie pałacu Zamoyskich i należał do kompleksu pałacowego. Był miejscem, gdzie składowano broń oraz gdzie Jan Zamoyski przechowywał swoje prywatne kolekcje uzbrojenia, często zdobyte na wrogach w czasie licznych wypraw.
Obecny gmach Arsenału znajduje się na południe od pałacu i został zbudowany ok. 1630 r. Po pożarze w 1658 r., w którym ucierpiał także pałac, został przebudowany. W kolejnych wiekach był kilkakrotnie przekształcany i rozbudowany. Pełnił różne funkcje. Dzisiaj ponownie znajduje się w nim arsenał, prezentowana jest tu broń historyczna, pochodząca z okresu od XVI do XIX w. Można wręcz powiedzieć, że niektóre egzemplarze tej broni po dziesiątkach, a może nawet setkach lat powróciły na swoje dawne miejsce.
W Arsenale można zobaczyć m.in. różnego rodzaju armaty z niezbędnym osprzętem, zbroje i mundury, broń białą, pistolety, karabiny. Na piętrze budynku organizowane są wystawy czasowe.
ZD arsenał
Prochownia
Nieduży, neogotycki budynek Prochowni został wzniesiony na bastionie III w pierwszej połowie XIX w. Przechowywano w nim proch, ładunki prochowe i kule. Była to ostatnia budowla o charakterze militarnym wzniesiona w Zamościu. W 1866 r. twierdza została zlikwidowana, a jej umocnienia miały zostać rozebrane.
Dzisiaj w odrestaurowanym budynku znajduje się nieduża sala projekcyjna, w której wyświetlany jest multimedialny pokaz „Historia twierdzy i miasta Zamość”.
To jest coś, czego nie można pominąć, będąc w Zamościu, o ile interesuje Cię coś więcej niż tylko piękny rynek i ratusz. W czasie pokazu prezentowana jest historia Zamościa i twierdzy w pigułce. W dodatku w bardzo efektowny sposób. Na specjalnej makiecie wyświetlane są fazy rozwoju miasta, o czym opowiada generał Jan Mallet-Malletski. To on nadzorował przebudowę twierdzy w XIX w., wie o niej więc niemal wszystko. Niestety generał nadzorował także skuwanie renesansowych i barokowych dekoracji z budynków, zgodnie z wolą rosyjskiego zaborcy.
Ciekawy, multimedialny pokaz pozwala łatwiej zrozumieć miasto i jego budowle w czasie leniwego spaceru po uliczkach.
Obok Prochowni można zobaczyć także odsłonięte fragmenty najstarszych fortyfikacji Zamościa.
ZD Prochownia, pokaz, stare fortyfikacje
Pawilon pod Kurtyną
Pawilon pod Kurtyną to nowoczesna przestrzeń wystawowa wybudowana w dawnej kurtynie, wale obronnym łączącym bastiony. Urządzona w niej ekspozycja przedstawia działania militarne na Zamojszczyźnie (dwie wojny światowe i wojna polsko-bolszewicka). Eksponowana jest tu również broń (m.in. pistolety i karabiny, działa, czołg T-34, bojowy wóz piechoty, śmigłowiec Mi-2, samolot Iskra) z XX w. Pokazano też umundurowanie żołnierzy i modele okopów.
Zamość. Kilka słów o dziejach niezwykłego miasta
Zamość narodził się dopiero pod koniec XVI w. Był to czas, gdy Polska była europejską potęgą, a jej granice sięgały niemal Morza Czarnego. Miasto zbudowano od podstaw, na tzw. surowym korzeniu, w miejscu, gdzie wcześniej były jedynie łąki. Wymarzył je sobie Jan Zamoyski, jeden z najpotężniejszych magnatów Rzeczypospolitej. W całości zaprojektował je jeden człowiek – wybitny włoski architekt Bernardo Morando.
Zamość miał być miastem idealnym, przynajmniej w renesansowym rozumieniu tego pojęcia. Tak właśnie został zaprojektowany i wybudowany. Jest zaprzeczeniem ciemnych, ciasnych średniowiecznych miast.
