atrakcja

Brama Targowa w Elblągu

Zamykająca ulicę Stary Rynek gotycka brama jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i najczęściej fotografowanych symboli miasta. Jest z nią również związana opowieść o bohaterskim Piekarczyku, który uratował Elbląg przed krzyżackim najazdem.

GALERIA ZDJĘĆ

Brama Targowa w Elblągu. Ostatni bastion średniowiecznych murów miejskich

Brama Targowa w Elblągu jest ostatnim elementem rozbudowanych, średniowiecznych umocnień miasta, który zachował się do czasów współczesnych. Jest także jedną z niewielu budowli Starego Miasta, które przetrwały II wojnę światową, choć bardzo w jej trakcie ucierpiała.

Od północnej strony Stary Rynek, główną ulicę elbląskiej starówki, zamyka Brama Targowa wzniesiona w 1319 r. Budowę murów miejskich wokół Elbląga rozpoczęto pod koniec XIII w. i kontynuowano przez 100 lat. W tym czasie powstało wiele wież obronnych i kilka bram prowadzących do miasta. Jedną z nich była Brama Targowa, pełniąca funkcję komunikacyjną i obronną zarazem. W 1420 r. bramę podwyższono do 26 m (obecna wysokość) i wzmocniono – dobudowano do niej nieistniejące już ufortyfikowane przedbramie.

ATRAKCJE:

  • pokój widokowy na szczycie bramy
  • pomnik bohaterskiego Piekarczyka.

ZD brama z zewnątrz, dawne zdjęcia i po wojnie

Brama niestrudzenie broniła wejścia na teren Starego Miasta przez setki lat. Dopiero pod koniec II wojny światowej została zniszczona przez armię czerwoną szturmującą Elbląg. Jednak w przeciwieństwie do większości zabudowy Starego Miasta, które przez dziesięciolecia leżało w gruzach, bramę odbudowano szybko, już w latach 40. XX w. W czasie tych prac zdecydowano o usunięciu barokowych dodatków, które w XVIII w. pojawiły się na budowli, i przywrócono jej pierwotny, gotycki wygląd.

Informacje podstawowe

Mapa Elbląga

Poniżej znajduje się mapa Elbląga z zaznaczonym położeniem Bramy Targowej oraz innych atrakcji na terenie miasta. Zaznaczone są na niej również dogodne parkingi. Więcej o parkowaniu w Elblągu przeczytasz tutaj.

Punkt widokowy

Dzisiaj Brama Targowa jest jednym z najbardziej rozpoznawanych i najczęściej fotografowanych obiektów w Elblągu. Znajduje się w niej punkt informacji turystycznej (na piętrze), a także pokój widokowy, z którego można podziwiać Stare Miasto z jednej strony, z drugiej zaś dawne, północne przedmieścia miasta, na których w XIX w. wyrosły wielkie zakłady przemysłowe – mimo wojennej zawieruchy część z budynków przetrwała do dzisiaj.

Choć panorama miasta, którą można podziwiać z Bramy Targowej, nie jest możne tak doskonała jak ze znacznie wyższej wieży katedralnej, to i tak warto tu zajrzeć.

CIEKAWOSTKA: Elbląskie tramwaje

Tuż przy Bramie Targowej można zobaczyć… krótki odcinek szyn wmontowanych w bruk. To pamiątka po kursujących niegdyś przez bramę tramwajach. W 1895 r. w Elblągu uruchomiono pierwsze dwie linie tramwajów elektrycznych (był to drugi tramwaj elektryczny, po Wrocławiu, na obecnych ziemiach polskich). Dwa lata później, po przedłużeniu linii, przejeżdżające przez bramę tramwaje docierały aż do parku Bażantarnia, znajdującego się na północnych obrzeżach miasta. Tramwaje kursowały tędy do 1968 r., gdy linia prowadząca przez zrujnowane wówczas Stare Miasto została zlikwidowana.

ZD Panorama Elbląga z Bramy Targowej. Widok na Stare Miasto…

ZD kościół NMP…

ZD przemysłowe przedmieścia.

Pomnik Piekarczyka

Przed Bramą Targową stoi wykonany z brązu pomnik Piekarczyka. Uśmiechnięty, lekko zawadiacki chłopak z łopatą w ręku był zwykłym pomocnikiem piekarza, jednak500 lat temu zasłużył się bardzo dla historii Elbląga.

W XVI w. toczyła się kolejna wojna polsko-krzyżacka. Elbląg, choć założony przez Krzyżaków, był wówczas miastem należącym już do Polski, miastem przygranicznym, ważnym portem i bogatym ośrodkiem handlowym. Jednak 200 lat wcześniej był stolicą państwa krzyżackiego, a Krzyżacy nigdy nie pogodzili się z jego utratą. Kolejna szansa na odzyskanie miasta miała nadejść już wkrótce.

ZD Piekarczyk

Był to chłodny, mglisty poranek 8 marca 1521 r. Pod mury Elbląga podeszło 2 tysiące uzbrojonych po zęby Krzyżaków. Przekupieni zdrajcy otworzyli Bramę Targową i opuścili zwodzony most. Najeźdźcy mogli podstępnie zająć miasto. Na szczęście wroga w porę zauważyli mieszczanie. Jednak niewielki oddział napastników wdarł się już do miasta. Za nimi kolejni atakujący usiłowali sforsować bramę. W ogromnym zamieszaniu młody Piekarczyk zaczął przecinać swoją łopatą grube sznury, na których wisiała potężna krata zagradzająca bramę. W końcu sznury zaczęły pękać, krata runęła z impetem w dół. Miasto zostało zamknięte i uratowane. Oddział Krzyżaków, który wdarł się na ulice Elbląga, musiał się poddać.

ZD łopata piekarczyka

Zaledwie 4 lata później, 10 kwietnia 1525 r., Krzyżacy zostali zmuszeni do hołdu pruskiego. Wielki mistrz zakonu Albrecht Hohenzollern, ten sam, który wysłał wojska na podbój Elbląga, złożył hołd lenny przed polskim królem Zygmuntem I Starym. Państwo krzyżackie, w swoim dotychczasowym kształcie, przestało istnieć. Choć niestety nie zlikwidowano go wówczas całkowicie, co kilkaset lat później bardzo negatywnie wpłynęło na losy Polski.

ZD Hołd pruski obraz

Piekarczyk, choć jego imię nie jest znane, stał się symbolem bohaterskich obrońców, a pamięć o nim przetrwała do czasów współczesnych. Łopatę, którą czeladnik przeciął liny, powieszono w bramie, gdzie wisiała ponad 200 lat. Dzisiaj można oglądać jej replikę. 8 marca stał się zaś miejskim świętem, które obchodzono aż do 1772 r., gdy po I rozbiorze Polski Elbląg dostał się pod panowanie Prus. Także na granitowych płytach, które znajdują się na zewnątrz bramy, można zobaczyć wyryte wizerunki łopat. Wykonano je podobno na polecenie samego króla Zygmunta Starego.

ZD łopaty na granicie

Piekarczyk do dzisiaj pozostaje bohaterem Elbląga. W kilku miejscach na terenie miasta ustawiono niewielkie figurki Piekarczyka przedstawiające go przy różnych zajęciach. Zwiedzając miasto, warto je odszukać.

Podpowiedź: figurek jest pięć, przedstawiają Piekarczyka z kotwicą, wędką, książką, gęsim piórem oraz wagą szalkową J.

CIEKAWOSTKA: Potrzyj nosek

Jak to zwykle bywa, potarcie jakiejś części wykonanego z brązu pomnika podobno przynosi szczęście. Co trzeba potrzeć w Elblągu? Wystarczy przypatrzeć się Piekarczykowi, by łatwo zauważyć, że najbardziej błyszczy się nos młodego czeladnika. Pocieramy więc nos chłopaka (mając nadzieję, że akurat nie ma kataru) i możemy liczyć na szczęście. Podobno w tym przypadku szczęście spotyka zwłaszcza te osoby, które poszukują dla siebie chłopaka…

ZD figurki piekarczyka

Elbląg przez wieki

dla ciekawskich: Krótka historia Elbląga

Elbląg to najstarsze miasto na Warmii i Mazurach. Zostało założone w 1237 r. przez Krzyżaków, których do Polski sprowadził książę Konrad I Mazowiecki. Rycerze-zakonnicy mieli krzewić (mieczem) chrześcijaństwo wśród pogańskich plemion pruskich. By zapewnić sobie wygodną bazę wypadową na ziemie Prusów, Krzyżacy postanowili wybudować na przygranicznych terenach warownię, a obok niej założyć miasto. Tak narodził się Elbląg.

Początkowo to właśnie w Elblągu znajdowała się siedziba zakonu krzyżackiego w Polsce, stał tu potężny krzyżacki zamek. Jednak w 1309 r. wielki mistrz zakonu przeniósł swoją siedzibę z Wenecji do Malborka i Elbląg stracił nieco na znaczeniu.

W 1454 r. mieszkańcy Elbląga (podobnie jak Gdańska i Torunia) podnieśli bunt przeciwko krzyżackim rządom, wypędzili rycerzy z miasta i zburzyli ich zamek, by zakonnicy nie mieli, do czego wracać. Miasto dostało się pod panowanie polskiego króla i należało do Polski przez kolejne 300 lat. W 1772 r., w czasie I rozbioru Polski, władzę nad Żuławami i Elblągiem przejęły Prusy.

W ciągu wieków Elbląg stał się bogatym miastem kupieckim, tutejsze kamienice były podobno ładniejsze i bardziej wystawne od tych, które wznoszono w Gdańsku. Przez stulecia miasta zacięcie rywalizowały, dzisiaj to Gdańsk jest bardziej znany i przyciąga znacznie więcej turystów.

Historyczna zabudowa Elbląga niemal całkowicie legła w gruzach w ciągu zaledwie dwóch tygodni na początku 1945 r., gdy armia radziecka wyzwalała miasto. Starówka praktycznie przestała istnieć, a zaraz po wojnie nie odbudowano jej. Zrobiono to dopiero wiele dziesiątek lat później, lecz w dość zaskakujący sposób.

INFORMACJE PRAKTYCZNE

Kiedy przyjechać do Elbląga?

Nie jest łatwo odpowiedzieć na to pytanie. Z jednej strony to oczywiste – latem, gdy jest ciepło, przyjemnie i można wyruszyć na rejs „statkiem po trawie”. Jednak Elbląg ma swoją własną specyfikę. Gdy jest bardzo słonecznie i gorąco… miasto pustoszeje. Nawet w czasie wakacyjnych weekendów. Mieszkańcy uciekają wówczas z Elbląga nad morze – nad Zalew Wiślany i na Mierzeję Wiślaną. Natomiast gdy pogoda nie jest zbyt ładna, w Elblągu robi się… tłoczno. Nie tylko dlatego, że jego mieszkańcy nie opuszczają miasta, ale również dlatego, że wypoczywający nad morzem turyści wykorzystują niepogodę, by poznać atrakcje w głębi lądu. Wielu z nich zagląda wówczas do Elbląga, choć miasto konkuruje o uwagę z Fromborkiem i Malborkiem.

Poza sezonem letnim, a zwłaszcza poza okresem, w którym odbywają się rejsy „statkami po trawie” (zazwyczaj od kwietnia do września), miasto, pod względem turystycznym, zamiera.

Jak dojechać do Elbląga?

Pociągiem: Elbląg leży na linii kolejowej łączącej Gdańsk z Olsztynem. Do miasta można dojechać bezpośrednio ze Szczecina, Trójmiasta, Olsztyna, w przypadku innych kierunków konieczne są przesiadki (np. w Malborku lub Gdańsku).

Samochodem: to najwygodniejsza forma dotarcia do Elbląga, zazwyczaj nie ma również problemów z zaparkowaniem samochodu (większość parkingów wokół Starego Miasta jest płatna).

Gdzie zaparkować w Elblągu?

Samochodem można wjechać na teren Starego Miasta, dostępnych jest kilka ulic, pozostałe są wyłączone z ruchu. Najwięcej miejsc parkingowych (płatnych) jest wokół katedry, lecz zazwyczaj są one zajęte. Najwygodniej jest pozostawić samochód na dużym, bezpłatnym parkingu obok Muzeum Archeologiczno-Historycznego (południowe obrzeża Starego Miasta). Sporo miejsc jest również na parkingach wzdłuż ul. Przymurze (płatne).

Najlepszy parking:
GPS: 54°09’24.4″N 19°23’42.5″E
(ul. Służebna, obok Muzeum Archeologiczno-Historycznego)
Dość duży, wygodny i bezpłatny parking położony na skraju Starego Miasta. Jest stąd wszędzie blisko.

Inne parkingi:
GPS: 54°09’32.0″N 19°23’42.1″E
(ul. Rybacka, ul. Mostowa, przy katedrze)
Parking wzdłuż ulicy, zazwyczaj większość miejsc jest zajęta. Płatny, parkomaty miejskie (3 zł za pierwszą godzinę postoju, 3,30 zł i 3,50 zł za kolejne).

GPS: 54°09’30.9″N 19°23’52.2″E oraz 54°09’27.9″N 19°23’52.3″E
(ul. Przymurze)
Dwa dość duże parkingi na zachodnich obrzeżach Starego Miasta. Płatne, parkomaty miejskie (3 zł za pierwszą godzinę postoju, 3,30 zł i 3,50 zł za kolejne).

Jeśli klikniesz w zamieszczone powyżej współrzędne GPS, przeniesiesz się do mapy, na której łatwo wyznaczysz dojazd do parkingu ze swojej bieżącej lokalizacji lub innego, dowolnego miejsca.

Ile czasu zarezerwować na zwiedzanie miasta?

Wejście do pokoju widokowego na szczycie Bramy Targowej i spojrzenie na panoramę miasta zajmie ok. 10–15 minut.

Niedużą starówkę Elbląga można zwiedzić w ciągu kilku godzin. Jeśli więc masz tylko jeden dzień, to wystarczy na pierwszą wizytę w mieście. Na dłużej może pochłonąć Cię przepastne Muzeum Archeologiczno-Historyczne, jeśli lubisz takie atrakcje. Do tego trzeba dodać nieco ponad pół dnia na rejs „Statkiem po trawie” i ewentualnie kilka godzin w Bażantarni, jeśli masz ochotę pochodzić po tutejszych „Bieszczadach”. Wycieczka do Fromborka lub Malborka to kolejny dzień. Ile razem, w sumie? Z pewnością będziesz mieć co robić tu przez cały weekend, a jeśli zdecydujesz się spędzić w Elblągu dzień dłużej lub przyjechać na kolejny weekend, także nie będziesz się nudzić.

Jak poruszać się po Elblągu?

Na piechotę. Zdecydowana większość atrakcji znajduje się na Starym Mieście i w jego najbliższych okolicach. Przejście z jednej strony Starego Miasta na drugą zajmuje tylko kilkanaście minut.

Gdzie spać w Elblągu?

Najważniejsze atrakcje Elbląga znajdują się na Starym Mieście, więc najlepiej spać właśnie tam lub w najbliższej okolicy. Wówczas masz wszystko pod ręką, łatwo też wrócić z wieczornego spaceru lub wypadu do knajpki.

Moda na apartamenty/pokoje na wynajem dotarła także do Elbląga i jest ich na Starym Mieście naprawdę dużo, a fakt, że Elbląg nie leży bezpośrednio nad Bałtykiem, sprawia, że ceny są tu zazwyczaj rozsądne, nawet w szczycie sezonu turystycznego. Oczywiście nocleg najlepiej jest zarezerwować z wyprzedzeniem, zwłaszcza jeśli planuje się wizytę w czasie wakacyjnych weekendów.

Z własnego doświadczenia możemy polecić Hotel pod Lwem oraz pokoje w Kamienicy Grand Starówka. Sprawdzone, przyjemne.

Ofert noclegów możesz szukać m.in. na: www.booking.com czy www.airbnb.com.

Gdzie zjeść w Elblągu?

Podobnie jak baza noclegowa, także baza gastronomiczna jest dobrze rozwinięta. Na Starym Mieście nie brakuje knajpek i restauracji, różniących się między sobą menu oraz poziomem cen.

My mieliśmy okazję jeść (i zdecydowanie polecamy te miejsca) w Studni Smaków (ul. Studzienna 31A), w Restauracji Zmysły (ul. Rybacka 46/47) oraz w Restauracji przy Bramie (świetna kuchnia i wnętrze, przemiły szef, niestety restauracja 30 marca 2024 r. zamknęła swoje podwoje). Możemy też polecić Pub Specjal przy Moście Wysokim oraz Restaurację Myśliwską (stoliki na zewnątrz) w Parku Bażantarnia.

Atrakcje dla dzieci

Na Starym Mieście w Elblągu nie ma typowych atrakcji, które zainteresowałyby dzieci. Zwiedzanie Elbląga to przede wszystkim spacer jego uliczkami, zaglądanie w ich zakamarki i do kilku obiektów. Dzieci mogą być zainteresowane makietami (dawne miasto, zamek krzyżacki i pochylnia na Kanale Elbląskim) wystawionymi w Ratuszu Staromiejskim czy też wdrapaniem się na szczyt wieży katedralnej (fajne, industrialne schody). Oczywiście rejs „Statkiem po trawie” będzie dla nich największą atrakcją.

 

MIEJSCA PODOBNE

Sorry, we couldn't find any posts. Please try a different search.

KOMENTARZE

Dodaj komentarz